ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ
Κάθε γωνιά της Καβάλας αφηγείται ένα κομμάτι ιστορίας. Η αρχιτεκτονική, το φαγητό, τα έθιμα, οι παραδόσεις και πολλά άλλα είναι στοιχεία επιρροών που διαμόρφωσαν αυτή τη μικρή αλλά τόσο ζωντανή και συναρπαστική πόλη. Ρωμαίοι, Βυζαντινοί, Οθωμανοί, Αρμένιοι, Εβραίοι και άλλοι πολιτισμοί βρέθηκαν στη βορειανατολική Ελλάδα, όμως τη μεγαλύτερη επιρροή άσκησαν στην Καβάλα οι μικρασιάτες πρόσφυγες.
Ας δούμε λίγο πιο αναλυτικά την ιστορία, αλλά και τον τρόπο που συνδέεται η Μικρά Ασία με την Καβάλα…Περίπου 1,6 εκατομμύρια Έλληνες εγκατέλειψαν τα σπίτια τους στην Ανατολία (ένα μεγάλο μέρος της σημερινής Τουρκίας) κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Καταστροφής το 1922 και της επακόλουθής αναγκαστικής ανταλλαγής πληθυσμών με την Τουρκία. Πολλοί ήταν από την ελληνική κοινότητα της Καππαδοκίας (στην κεντρική Ανατολία), της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης, ενώ άλλοι ήταν από την Ανατολική Θράκη και από τον Πόντο. Οι 29.000 μικρασιάτες πρόσφυγες που ήρθαν στην Καβάλα μόνο τον πρώτο χρόνο (περίπου 80.000 μαζί με την ευρύτερη περιοχή) υπερδιπλασίασαν τον πληθυσμό της πόλης, καθιστώντας την, την πέμπτη πολυπληθέστερη πόλη στην Ελλάδα μετά την Αθήνα, τον Πειραιά, τη Θεσσαλονίκη και την Πάτρα. Συνολικά, η Καβάλα ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος αποδέκτης μικρασιατών προσφύγων σε πληθυσμό, μετά από τη Δράμα. Ακόμη και σήμερα, περίπου τα δύο τρίτα του πληθυσμού της πόλης μπορούν να εντοπίσουν τις ρίζες τους στη Μικρά Ασία.
Η Καβάλα επιλέχθηκε σαν τόπος εγκατάστασης τόσο λόγω του λιμανιού όσο και της ακμάζουσας καπνοβιομηχανίας, η οποία παρείχε εργασία στους νέους κατοίκους της και τους επέτρεψε, με την πάροδο του χρόνου, να αφομοιωθούν πλήρως. Με τον τρόπο αυτό, πρόσθεσαν χρώμα στη ζωή της πόλης μέσα από νέες γεύσεις, χορούς, τραγούδια και άλλα ανατολίτικα έθιμα. Η εγκατάσταση των προσφύγων της Μικράς Ασίας στην Καβάλα άλλαξε επίσης ριζικά την αστική όψη της πόλης, με τις προηγουμένως ακατοίκητες δυτικές και ανατολικές παρυφές να μετατρέπονται σε προσφυγικές γειτονιές με ονόματα όπως Χίλια, Πεντακόσια, Δεκαοκτώ - που σχετίζονται με τον αριθμό των οικογενειών που μετακινήθηκαν αρχικά εκεί - καθώς και Αγία Βαρβάρα, Βύρωνας και Γκιρτζή. Μάλιστα, μπορείς να αναγνωρίσεις μερικές από αυτές τις γειτονιές μέχρι και σήμερα κυρίως από τις σειρές πανομοιότυπων σπιτιών εποχής που θα συναντήσεις.
Όπως κατάλαβες υπάρχουν πολλοί λόγοι για να ταξιδέψεις την Καβάλα, και φυσικά το συναρπαστικό ταξίδι που θα κάνεις στην ιστορία της Μικράς Ασίας και της Καβάλας είναι σίγουρα ένας από αυτούς.
ΕΜΠΝΕΥΣΟΥ
ΜΗ ΧΑΣΕΙΣ
Αξιοθέατα της μικρασιατικής ιστορίας της Καβάλας
Το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού
Εδώ θα βιώσεις κάτι πολύ περισσότερο από ένα μάθημα ιστορίας για την ανταλλαγή πληθυσμών και την εγκατάσταση των Ελλήνων προσφύγων της Μικράς Ασίας στην Καβάλα (και των Τούρκων που ζούσαν στην Ελλάδα αντίστροφα).Το μουσείο έχει ιδρύσει ο Σύλλογος Μικρασιατών Καβάλας του οποίου μέλη είναι απόγονοι δεύτερης και τρίτης γενιάς προσφύγων, και καλύπτει την ανθρώπινη πλευρά της ανταλλαγής, όπου οικογένειες της μέχρι πρότινος μεσαίας τάξης ξεριζώθηκαν από τη ζωή τους στη Μικρά Ασία και αναγκάστηκαν να ξεκινήσουν τη ζωή τους από την αρχή στην Καβάλα. Η σταδιακή ένταξή τους στην καθημερινή ζωή της Καβάλας αποτυπώνεται μέσα από την απασχόλησή τους στην καπνοβιομηχανία και από τα έθιμα και τις παραδόσεις που έφεραν μαζί τους οι οποίες αποτυπώνονται σε κεντήματα και άλλα κειμήλια, φορεσιές, συνταγές, τραγούδια και άλλα. Μέσα από φωτογραφίες, οικιακά αντικείμενα και μαρτυρίες, αποκαλύπτεται το μεταβαλλόμενο αστικό και δημογραφικό προφίλ της Καβάλας. Μόλις βρεθείς εδώ κάποιο από τα μέλη του Συλλόγου θα σου διηγηθεί την ιστορία πίσω από κάθε έναν από τους πολύτιμους αυτούς ιστορικούς θησαυρούς.
Οι Καπναποθήκες και το Μουσείο
Οι Καπναποθήκες δεν προσδίδουν μόνο μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα στην Καβάλα και τέλεια ευκαιρία για φωτογραφίες, αλλά αποτελούν και αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της πόλης. Σήμερα, η Δημοτική Καπναποθήκη έχει μετατραπεί σε πολιτιστικό χώρο και η Καπναποθήκη Régie έχει μετατραπεί σε τριώροφο εμπορικό κέντρο. Αλλά το πιο ενδιαφέρον, αν θέλεις να μάθεις περισσότερα για το βιομηχανικό παρελθόν της Καβάλας αλλά και πώς οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία είχαν ενεργό ρόλο στην διαμόρφωσή του, είναι το Μουσείο Καπνού. Το μουσείο παρουσιάζει την ιστορία της καλλιέργειας και της παραγωγής καπνού, αλλά επιπλέον τιμά την αφοσίωση και τη θυσία των προσφύγων που εργάστηκαν στη βιομηχανία και βοήθησαν την Καβάλα να εξελιχθεί σε μια πόλη με αρχοντικά, σχολεία, νοσοκομεία, βιβλιοθήκες και άλλα δημόσια κτίρια.
Το Ακόντισμα
Η γνωριμία με το παρελθόν των προσφύγων της Μικράς Ασίας στην Καβάλα ολοκληρώνεται άψογα με μια επίσκεψη στο Ακόντισμα, ένα παραδοσιακό χωριό που χτίστηκε στα πρότυπα του οικισμού που είχαν φτιάξει εδώ οι πρόσφυγες της Καππαδοκίας, παίρνοντας έτσι και εκείνοι το ρόλο τους στην ιστορία της Καβάλας. Θα το βρεις σε απόσταση περίπου 16χλμ από την Καβάλα, λίγο μετά τον οικισμό της Νέας Καρβάλης, σε έναν λόφο με θέα στο Αιγαίο. Πρόκειται για μια περιοχή που κατοικείται από τον 4ο αιώνα π.Χ. φιλοξενώντας Αρχαίους Θάσιους, Μακεδόνες και Ρωμαίους (για τους οποίους ήταν σημαντικός σταθμός στην εμπορική Εγνατία Οδό μεταξύ Ανατολής και Δύσης). Ακολούθησαν Βυζαντινοί, Οθωμανοί και τέλος οι Καππαδόκες πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν εδώ. Οι πρόσφυγες έχτισαν τη Νέα Καρβάλη επάνω στα ερείπια ενός τουρκικού χωριού που καταστράφηκε κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου από τους Βούλγαρους, με αρχιτεκτονικό ύφος παρόμοιο με την πόλη Gelveri (το σημερινό Güzelyurt) στην Καππαδοκία, ενώ παράλληλα ενσωμάτωσαν λεπτομέρειες από τα χωριά της μακεδωνικής υπαίθρου.
Το Ακόντισμα διατηρεί όλη αυτή την ιστορία. Μεταξύ άλλων, εδώ θα δεις τον Κήπο Μνήμης (που περιλαμβάνει ιστορίες ανθρώπων που κατοίκησαν εδώ) και το παρεκκλήσι του Αγίου Μάμα (το οποίο φιλοξενεί το ομώνυμο σκήνωμα) ο οποίος γεννήθηκε στην Καππαδοκία. Μάλιστα, στο παρεκκλήσι κάθε Σεπτέμβριο διοργανώνεται και πανήγυρι. Ακριβώς κάτω από την εκκλησία βρίσκεται ο ολόλευκος πύργος που φιλοξενεί τον Θησαυρό των Καππαδοκών, όπου οι πρόσφυγες χάραξαν τα ονόματα των αρχικών τους χωριών τα οποία αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν. Ακόμα πιο συναρπαστική θα κάνει την εμπειρία σου ο κύριος Καπλάνης (πρόεδρος του Πολιτιστικού Κέντρου Νέας Καρβάλης), η οικογένεια του οποίου κατάγεται από την Καππαδοκία. Έτσι, έχει δεκάδες ιστορίες να σου διηγηθεί για την ιστορία του χωριού και της γύρω περιοχής.
* Στην ενότητα «Σχεδίασε» θα βρεις πρακτικές λεπτομέρειες σχετικά με τον προορισμό και τα μουσεία/το πολιτιστικό χωριό, συμπεριλαμβανομένων αποσπασμάτων από άρθρα δημοσιογράφων από όλο τον κόσμο που προσκλήθηκαν από το Discover Greece για να ζήσουν την εμπειρία από κοντά.
GET PLANNING
Ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος για να πάει κανείς στην Καβάλα;
- Η Καβάλα διαθέτει αεροδρόμιο με απευθείας πτήσεις από την Αθήνα καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Είναι επίσης εύκολα προσβάσιμη οδικώς (171χλμ, 1ώρα και 50 λεπτά) από τη Θεσσαλονίκη, η οποία διαθέτει διεθνές αεροδρόμιο.
Πως πηγαίνει κανείς στο Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού, το Μουσείο Καπνού και το Ακόντισμα;
- Το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού και το Μουσείο Καπνού βρίσκονται στο κέντρο της Καβάλας και απέχουν 30χλμ (περίπου 30λεπτά με αυτοκίνητο ή ταξί) από το αεροδρόμιο. Μπορείς ακόμα να φτάσεις στο κέντρο της πόλης από το αεροδρόμιο με λεωφορείο (περισσότερες πληροφορίες θα βρεις εδώ).
- Το Ακόντισμα απέχει περίπου 16χλμ (20λεπτά) από το κέντρο της πόλης της Καβάλας και 17χλμ (15λεπτά) από το αεροδρόμιο.
Ποια είναι η καλύτερη εποχή για να επισκεφθεί κανείς την Καβάλα;
- Μπορείς να ταξιδέψεις στην Καβάλα κάθε εποχή του έτους μιας και κάθε μια έχει επιπλέον εμπειρίες να σου προσφέρει.
- Το τοπίο γύρω από την πόλη είναι πολύ όμορφο την άνοιξη, ενώ το καλοκαίρι είναι η καλύτερη εποχή αν θέλεις να απολαύσεις τις καλύτερες παραλίες της Καβάλας και να επισκεφθείς τη Θάσο.
Μουσεία και πολιτιστικά αξιοθέατα
Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού
- Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 09:30’-13:30’
- Κυριακή: 11:00’-14:00’
- Περισσότερες πληροφορίες θα βρεις εδώ
- Είσοδος ελεύθερη
Μουσείο Καπνού
- Πέμπτη/Παρασκευή: 08:00’-16:00’
- Σάββατο/Κυριακή: κατόπιν αιτήματος
- Εισιτήρια: €2 (€1, μειωμένο)
Ακόντισμα
- Ανοιχτό όλο το χρόνο
- Ωράριο λειτουργίας και περισσότερες πληροφορίες θα βρεις εδώ
Πόσο χρόνο χρειάζεται για να περιηγηθείς στα αξιοθέατα της μικρασιατικής ιστορίας της Καβάλας;
- Η επίσκεψη στους προτεινόμενους χώρους θα διαρκέσει 4-5 ώρες (συμπεριλαμβανομένης της διαδρομής προς το Ακόντισμα).
- Θα χρειαστείς περίπου μία ώρα για το Μουσείο Προσφυγικού Ελληνισμού και άλλη μία για το Μουσείο Καπνού.
- Δύο ώρες είναι αρκετές για το Ακόντισμα. Εναλλακτικά μπορείς να μείνεις για φαγητό ή να απολαύσεις μια από τις εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται εκεί.
