ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ
Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων έχει τεράστια ιστορία. Από τον 4ο αιώνα π.Χ. έως και την αφετηρία της 1ης χιλιετίας η πόλη ήταν στην κυριαρχία του Φίλιππου Β’ του Μακεδόνα (πατέρα του Μ. Αλέξανδρου). Μετά έζησε την εδραίωση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και στη συνέχεια έγινε τόπος που επισκέφθηκε ο Απόστολος Παύλος, ανοίγοντας το δρόμο για τη δημιουργία της πρώτης Χριστιανικής κοινότητας της Ευρώπης. Το 2016 οι Φίλιπποι βρήκαν τη θέση τους ανάμεσα στα ελληνικά αρχαία Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Πάμε να δούμε τώρα πιο αναλυτικά την ιστορία της πόλης; Αρχικά η πόλη των Φίλιππων λεγόταν Κρηνίδες και ιδρύθηκε το 360 π.Χ. ως αποικία της Θάσου. Το 356 π.Χ. την κατέλαβε ο Φίλιππος Β’, ο οποίος κατάλαβε τη σημασία του τόπου αλλά και την αξία των φυσικών της πόρων (χρυσός, ασήμι και ξυλεία). Πολλά από τα στοιχεία που μπορείς να θαυμάσεις μέχρι σήμερα στο χώρο, χρονολογούνται από εκείνη την εποχή, συμπεριλαμβανομένου του θεάτρου, αλλά και άλλων δημόσιων και ιδιωτικών κτηρίων. Για αρκετούς αιώνες μετά οι Φίλιπποι ήταν ένας σημαντικότατος σταθμός επάνω στην αρχαία Εγνατία Οδό: τον εμπορικό δρόμο που ένωνε την Ευρώπη με την Ασία.
Πάντως η πόλη απέκτησε πραγματικά καθοριστικό ρόλο στην ιστορία της αρχαίας Ελλάδας με αφορμή τη Μάχη των Φιλίππων, το 42 π.Χ. Τότε οι στρατοί του Μάρκου Αντώνιου και του Οκταβιανού νίκησαν εκείνους των δολοφόνων του Ιούλιου Καίσαρα, Βρούτου και Κάσιου. Η μάχη που έγινε ανάμεσα στους δύο στρατούς καθιέρωσε τους Φιλίππους ως ανατολικό άκρο της νεοσύστατης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Α, και κάτι ακόμα… ο Αυτοκράτορας Αύγουστος (όπως μετονομάστηκε ο Οκταβιανός) άλλαξε το όνομα της πόλης: από Φίλιπποι σε Colonia Iulia Philippensis.
Εξερευνώντας τον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων δε γίνεται να μη σε εντυπωσιάσουν τα ίχνη της μετάβασης από Ελληνιστικό οικισμό σε Ρωμαϊκή αποικία, όπως για παράδειγμα η επέκταση του θεάτρου, η δημιουργία του Φόρουμ (της Ρωμαϊκής Αγοράς) και τα ολοένα και περισσότερα κτήρια που χρησιμοποιούνταν στην Αρχαιότητα (λουτρά, στέρνες και αποχωρητήρια με τρεχούμενο νερό).
Στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων σίγουρα θα σε εντυπωσιάσουν και οι θησαυροί από τις εμπορικές συναλλαγές που γίνονταν μέσω της αρχαίας Εγνατίας Οδού. Ναι, αυτή η κομβική θέση της πόλης την έκανε μια από τις σημαντικότερες στην ιστορία της αρχαίας Ελλάδας των ρωμαϊκών χρόνων.
Το τρίτο κεφάλαιο στην ιστορία των Φιλίππων ξεκινά το 48 ή το 50 μ.Χ., όταν ο Απόστολος Παύλος κήρυττε το λόγο του Θεού μιας από της πιο σύγχρονες θρησκείας στον κόσμο: του Χριστιανισμού. Η σύντομη φυλάκισή του δεν εμπόδισε τους Φιλίππους να γίνουν μια μητρόπολη του Πρωτοχριστιανισμού. Μέσα στους επόμενους αιώνες χτίστηκαν πολλές εκκλησίες, τα ερείπια πολλών από τις οποίες μπορείς να δεις ακόμα, όπως για παράδειγμα δύο Βασιλικές και το λεγόμενο Οκταγωνικό Ναό που είναι αφιερωμένος στον Άγιο Παύλο.
Αν και οι Φίλιπποι συνέχισαν και στα Βυζαντινά χρόνια να παίζουν κομβικό ρόλο σαν αστικό κέντρο, με το πέρασμα των αιώνων χτυπήθηκαν από σεισμούς και επιδρομές. Έτσι έχασαν σταδιακά την αίγλη και την εξέχουσα σημασία τους, μέχρι που η πόλη παράκμασε εντελώς στα Οθωμανικά χρόνια.
ΕΜΠΝΕΥΣΟΥ
ΜΗ ΧΑΣΕΙΣ
Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων
Το θέατρο
Κεντρικότατο μνημείο στην ιστορία των Φιλίππων. Εντολή για την κατασκευή του έδωσε ο Φίλιππος ο Μακεδόνας στα μέσα του 4ου αιώνα π.Χ. Μερικούς αιώνες μετά και υπό τη Ρωμαϊκή κυριαρχία επεκτάθηκε. Τα διαζώματα των θεατών έγιναν μεγαλύτερα και προστέθηκαν τοίχοι αντιστήριξης, έτσι ώστε να ανεγερθεί τριώροφο κτήριο στη σκηνή. Τον 2ο και τον 3ο αιώνα μ.Χ. η σκηνή μετατράπηκε σε αρένα που φιλοξενούσε Ρωμαϊκά αγωνίσματα με άγρια ζώα. Για την προστασία των θεατών από τα θηρία χτίστηκε επιπρόσθετος τοίχος, ενώ τα ζώα φυλάσσονταν σε υπόγειο χώρο δίπλα στην ορχήστρα. Χάρη στην καλή κατάσταση, στην οποία βρίσκεται, το θέατρο συνεχίζει να χρησιμοποιείται για παραστάσεις και εκδηλώσεις στο καλοκαιρινό Φεστιβάλ Φιλίππων.
Οι εκκλησίες
Στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων θα θαυμάσεις και εκκλησίες. Μπορεί μόνο το εξωτερικό τμήμα ή ερείπια των δύο Βασιλικών (Α και Β) να έχουν διατηρηθεί ως σήμερα, είναι όμως αρκετά για να συμπεράνεις την αίγλη και τη δόξα που γνώρισαν όταν χτίστηκαν (κατά το αρχιτεκτονικό στιλ των βυζαντινών ναών της Κωνσταντινούπολης). Δυστυχώς καμία δεν έμεινε όρθια για πολύ καιρό. Η πρώτη καταστράφηκε σε σεισμό λίγο μετά την κατασκευή της τον 5ο αιώνα μ.Χ. και η δεύτερη κατέρρευσε επίσης πολύ γρήγορα. Πάντως, τα τμήματα που διασώζονται (όπως μια τοξωτή, πελώρια πύλη) δίνουν αρκετές και σίγουρα συναρπαστικές πληροφορίες για την αρχιτεκτονική των Παλαιοχριστιανικών Ναών (τρίκλιτες Βασιλικές με θολωτές οροφές και κολώνες), αλλά και για τη διακόσμηση (αίθρια και ψηφιδωτά).
Κεντρικό δείγμα της Χριστιανικής Κληρονομιάς των Φιλίππων είναι το λεγόμενο Οκτάγωνο. Περιλαμβάνει έναν ναό από τον 5ο αιώνα μ.Χ., ο οποίος εξωτερικά μοιάζει να είναι τετράγωνος, εσωτερικά είναι όμως οκτάγωνος. Χτίστηκε στο σημείο όπου βρισκόταν παλιότερα (4ο αιώνα μ.Χ.) μια μικρότερη εκκλησία, η οποία -όπως μας δείχνουν μοτίβα και άλλα υπολείμματα- ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Παύλο.
Η φυλακή του Αγίου Παύλου
Καθώς εξερευνάς τον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων, πανεύκολα θα προσπερνούσες αυτό το μικροσκοπικό, μισογκρεμισμένο, πέτρινο δωματιάκι, αν δε διάβαζες την επιγραφή «Φυλακή του Αγίου Παύλου». Λένε πως εδώ υπήρχε μια ρωμαϊκή δεξαμενή νερού, όμως τα υπολείμματα των τοιχογραφιών δείχνουν πως μετά την κράτηση του Αγίου Παύλου ο χώρος αυτός μετατράπηκε σε εκκλησάκι.
Το φόρουμ
Έτοιμος να γνωρίσεις ένα από τα σημαντικότερα ρωμαϊκά μνημεία της Ελλάδας; Όπως σε όλες τις πόλεις της αρχαίας ελληνικής ιστορίας, έτσι και οι Φίλιπποι είχαν τη λεγόμενη Αγορά. Βασικά -για να είμαστε ακριβείς- είχε δύο, αφού το ρωμαϊκό φόρουμ χτίστηκε πρακτικά μέσα στην αρχική αρχαία ελληνική αγορά. Από τα υπολείμματα στα κτήρια γύρω από ένα τετράγωνο υπαίθριο χώρο, μπορείς εύκολα να φανταστείς πως το κτίσμα που κάποτε βρισκόταν εδώ ήταν το διοικητικό και εμπορικό κέντρο της πόλης. Υπάρχουν μάλιστα και λιθόστρωτα κομμάτια δρόμου, που πιστεύεται πως είναι τμήματα της αρχαίας Εγνατίας Οδού. Σε αυτό το τμήμα του αρχαιολογικού χώρου των Φιλίππων θα δεις ακόμα πολλές λατινικές επιγραφές που θα κάνουν την περιήγησή σου ακόμα πιο ατμοσφαιρική!
Το Μουσείο
Στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων υπάρχει Αρχαιολογικό Μουσείο και είναι χωρισμένο σε δύο επίπεδα: στον πρώτο όροφο θα δεις ευρήματα από την προϊστορική μέχρι τη ρωμαϊκή εποχή (όπως αγγεία, αγάλματα, νομίσματα και κοσμήματα), ενώ ο δεύτερος επικεντρώνεται θεματικά στην χριστιανική κληρονομιά της πόλης (πάλι με αγγεία, νομίσματα και άλλα είδη καθημερινής χρήσης από την προχριστιανική εποχή μέχρι την παρακμή των Φιλίππων τον 7ο αιώνα).
Το βαπτιστήριο της Αγίας Λυδίας από τα Θυάτειρα
Πολύ κοντά στον αρχαιολογικό χώρο βρίσκεται ένας ιερός ναός, αφιερωμένος στην Αγία Λυδία. Λέγεται πως εκείνη, εμπνεύστηκε τόσο από το κήρυγμα του Αποστόλου Παύλου (49-50 μ.Χ.) ώστε επέλεξε να βαπτιστεί στον ποταμό Ζυγάκτη. Έτσι, έγινε η πρώτη γυναίκα στην ιστορία που βαπτίστηκε Χριστιανή. Το οκταγωνικό βαπτιστήριο χτίστηκε το 1974 πλάι στο ποτάμι, όπου δημιουργήθηκε και ένας υπαίθριος χώρος βάπτισης. Αν χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα; Φυσικά, στο σημείο αυτό γίνονται κάθε χρόνο στις 20 Μαΐου βαπτίσεις ενηλίκων, τις οποίες μπορείς να παρακολουθήσεις και σαν επισκέπτης.
Πως μπορείς να πας στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων;
- Οδικώς μπορείς να πας στους Φιλίππους από την Καβάλα (16χλμ., 25 λεπτά) ή από Θεσσαλονίκη (160χλμ., 1 ώρα και 50 λεπτά).
- Και η Καβάλα και η Θεσσαλονίκη έχουν αεροδρόμιο (με πτήσεις από Αθήνα προς Καβάλα και διεθνείς/εγχώριες πτήσεις προς Θεσσαλονίκη).
- Για τη διαδρομή Θεσσαλονίκη-Καβάλα μπορείς φυσικά να χρησιμοποιήσεις και ΚΤΕΛ. Περισσότερες πληροφορίες θα βρεις εδώ.
Ποια είναι η καλύτερη εποχή να επισκεφθείς τον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων;
- Οι Φίλιπποι και οι γύρω περιοχές (όπως η Καβάλα και η Θάσος) είναι προορισμοί που δε μαζεύουν πάρα πολύ κόσμο, ακόμα και τους καλοκαιρινούς μήνες αιχμής. Έτσι, μπορείς να τους απολαύσεις όλο το χρόνο.
- Το καλοκαίρι αξίζει τον κόπο να επισκεφθείς τον αρχαιολογικό χώρο πρωί ή απόγευμα, για να αποφύγεις τη ζέστη του μεσημεριού.
- Η άνοιξη και το τέλος του καλοκαιριού είναι ιδανικές εποχές για εξορμήσεις και στις γύρω περιοχές.
Πόση ώρα διαρκεί μια επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων;
- Μια πλήρης περιήγηση στον αρχαιολογικό χώρο και το μουσείο διαρκεί περίπου 2-3 ώρες, ενώ μπορείς να τα επισκεφθείς καθημερινά από 8.30πμ έως 15.30μμ και από 8.00πμ έως 22.00μμ τους καλοκαιρινούς μήνες.
- Ο αρχαιολογικός χώρος και το μουσείο παραμένουν κλειστά τις ημέρες εθνικής αργίας.
Περισσότερες πληροφορίες θα βρει εδώ.
Πόσο στοιχίζει η είσοδος στον αρχαιολογικό χώρο των Φιλίππων;
- Η γενική είσοδος είναι €6 (€3 μειωμένη) τους καλοκαιρινούς μήνες. Από 1 Νοεμβρίου έως 31 Μαρτίου ισχύει μειωμένη είσοδος για όλους τους επισκέπτες.
Περισσότερες πληροφορίες θα βρεις εδώ.
- Ο αρχαιολογικός χώρος των Φιλίππων είναι μεγάλος και έχει λιγοστή σκιά. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να προσέξεις να φοράς κατάλληλο για την εποχή ρουχισμό και άνετα παπούτσια.
- Όπως κάνεις και με κάθε άλλο υπαίθριο ιστορικό μνημείο, έλεγξε τον καιρό πριν να το επισκεφθείς.
- Το μουσείο είναι προσβάσιμο σε επισκέπτες με αναπηρίες.
