Γνωρίζοντας την παράδοση της μαστίχας στη Χίο
ΜΕ ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ
Χρειάζεται μεγάλη φαντασία για να μπορέσει κάποιος να εμπορευματοποιήσει τη ρητίνη του μαστιχόδεντρου. Ευτυχώς όμως, οι Χιώτες από φαντασία διαθέτουν άφθονη. Όχι μόνο κατόρθωσαν μέσα στους αιώνες να δημιουργήσουν ένα εκπληκτικό αριθμό προϊόντων με βάση τη μαστίχα (από τσίχλες μέχρι ολόκληρες κατηγορίες προϊόντων υγείας), αλλά έχουν δώσει στη διαδικασία δημιουργίας τους μια ιδιαίτερη πολιτιστική ταυτότητα.
Καλώς ήρθες στον κόσμο της μαστίχας Χίου που παράγεται στο νησί του Βόρειου Αιγαίου. Η αλήθεια ,βέβαια, είναι ότι δεν υπάρχει λόγος να γινόμαστε τόσο συγκεκριμένοι, αφού παρά το γεγονός ότι το δέντρο αναπτύσσεται και σε άλλα μέρη της Μεσογείου, μόνο οι Χιώτες κατάφεραν να το αναδείξουν σε αυτό το βαθμό. Το έκαναν μάλιστα σε τόσο μεγάλη κλίμακα, ώστε η UNESCO να συμπεριλάβει την καλλιέργεια μαστίχας Χίου στον κατάλογο Μνημείων Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, να ευαισθητοποιήσει το κοινό για τη σημασία της και να διασφαλίσει το μέλλον μιας διαδικασίας που έχει μείνει σε πολύ μεγάλο βαθμό αμετάβλητη από τους Βυζαντινούς χρόνους.
Αυτό δεν σημαίνει ότι το μέλλον της καλλιέργειας μαστίχας κινδυνεύει. Με περίπου 5.000 ενεργούς παραγωγούς να οργανώνονται σε κοινότητες και συνεταιρισμούς και περισσότερα από 20 «μαστιχοχώρια», συμβαίνει μάλλον τον αντίθετο. Ανάμεσά τους τα Μεστά, το Πυργί και τα Αρμόλια, τα οποία διατηρούνται ακόμα σε άψογη κατάσταση.
Δεν γίνεται να γνωρίσεις σε βάθος τη Χίο χωρίς να εξερευνήσεις την καλλιέργεια της μαστίχας μέσα από το μουσείο (και το εργοστάσιο) το οποίο είναι αφιερωμένο στη διάσημη ρητίνη.
Την περίοδο της συγκομιδής στα χωράφια μαστίχας, θα έχεις την ευκαιρία να δεις το «κέντημα» - την οριζόντια ή τη διαγώνια τομή από την οποία αναβλύζει ο χυμός. Χρειάζονται περίπου 15-20 ημέρες για να στεγνώσει η ρητίνη με άρωμα πεύκου σε κομμάτια με σχήμα δάκρυ. Στη συνέχεια αυτά τα κομμάτια μπορούν να μεταποιηθούν σε γεύση τσίχλας, οδοντόκρεμα, ψωμί, γλυκά, λικέρ και άλλα βρώσιμα προϊόντα που μπορείς φυσικά και να δοκιμάσεις. Χρησιμοποιείται ακόμα και ως ενεργό συστατικό σε διάφορα προϊόντα υγείας και καλλυντικά, επιστημονικά δοκιμασμένα.
Το σημαντικότερο απ’ όλα όμως είναι ότι φεύγοντας, θα έχεις γνωρίσει από κοντά αυτή την παραδοσιακή διαδικασία και τους ντόπιους που χρησιμοποιώντας τα χειροποίητα εργαλεία τους ταξινομούν την ρητίνη αφού στεγνώσει.
ΕΜΠΝΕΥΣΟΥ
ΣΧΕΔΙΑΣΕ
Για να επισκεφθείς τις καλλιέργειες μαστίχας σε διαφορετικά στάδια, θα πρέπει να δηλώσεις συμμετοχή σε κάποιο οργανωμένο γκρουπ. Σημείωσε ότι μερικά tours διαθέτουν υπηρεσία hotel pick up, οπότε προσφέρεται η δυνατότητα να σε μεταφέρουν στο σημείο που θα βρίσκεται το γκρουπ.
Από την πόλη της Χίου στο:
Πυργί (Μουσείο Μαστίχας)
- Με αυτοκίνητο: 25 χλμ. (40λεπτά)
- Με λεωφορείο (ΚΤΕΛ)
Μεστά
- Με αυτοκίνητο: 35χλμ (50 λεπτά)
- Με λεωφορείο (ΚΤΕΛ)
Αρμόλια
- Με αυτοκίνητο: 20 χλμ. (30 λεπτά)
- Με λεωφορείο (ΚΤΕΛ)
Περισσότερες πληροφορίες - ΚΤΕΛ Χίου
Κάμπος (εργοστάσιο μαστίχας)
- Με αυτοκίνητο: 7 χλμ. (15 λεπτά)
- Με λεωφορείο: Περισσότερες πληροφορίες
- Οι φυτείες μαστίχας «ζωντανεύουν» από τα μέσα Ιουνίου μέχρι τις αρχές Ιουλίου, όταν το χώμα έχει «ανέβει» και η λευκή πούδρα (ανθρακικό ασβέστιο) έχει τοποθετηθεί γύρω από τους κορμούς για να διευκολύνει τους κατοίκους κατά τη διαδικασία της διαλογής.
- Αν θέλεις να δεις από κοντά τη διαδικασία της συγκομιδής καλύτερα να επισκεφθείς το νησί μέσα Αυγούστου ή και τον Σεπτέμβριο, που πραγματοποιείται η δεύτερη συγκομιδή. Η διαλογή της μαστίχας γίνεται 2-3 εβδομάδες αφού την έχουν μαζέψει.
- Τα προγραμματισμένα tours κοστίζουν €18-€60, ανάλογα το πακέτο που έχεις επιλέξει.
Μουσείο Μαστίχας (Πυργί)
- Ανοικτό καθημερινά (εκτός Τρίτης) όλο τον χρόνο
- Είσοδος: €4 (μειωμένο €2)
Εργοστάσιο Μαστίχας (Κάμπος)
- Το εργοστάσιο προσφέρει τη δυνατότητα ξενάγησης αλλά μόνο κατόπιν αιτήματος.
- Φθινόπωρο
- Άνοιξη
- Καλοκαίρι
- Χειμώνας
Ο χρόνος που θα αφιερώσεις για να εξερευνήσεις την ιστορία και την παράδοση της παραγωγής μαστίχας εξαρτάται αποκλειστικά από εσένα, αλλά ο ενδεδειγμένος χρόνος είναι:
- Χωράφια Μαστίχας: 2-2.30 ώρες
- Μουσείο Μαστίχας: 2-2.30 ώρες
- Εργοστάσιο Μαστίχας: 45 λεπτά-1 ώρα
- Πλήρης εμπειρία, συμπεριλαμβανομένης της περιήγησης στα χωράφια μαστίχας, γεύμα και περιήγηση στο Μουσείο: 6-8 ώρες
