Βόλτα στα ατμοσφαιρικά Ιωάννινα

Τα καλύτερα σημεία της βόλτας σου στα Ιωάννινα 

Το Κάστρο των Ιωαννίνων

Η εξερεύνηση του Κάστρου, δηλαδή της παλιάς πόλης των Ιωαννίνων, στις όχθες της Λίμνης Παμβώτιδας είναι από τα καλύτερα σημεία της βόλτα σου στην πόλη. Συνώνυμο με τον Αλή πασά, το Κάστρο των Ιωαννίνων είναι το παλαιότερο βυζαντινό φρούριο στην Ελλάδα που δεν έχει σταματήσει ποτέ να κατοικείται. Διαιρείται σε δύο περιτειχισμένα τμήματα, στα οποία θα μπορούσες να αφιερώσεις ώρες εξερεύνησης. Η βορειοανατολική ακρόπολη χρονολογείται από τη βυζαντινή εποχή, όταν ονομαζόταν Επάνω Γουλάς (Άνω Πόλη) και είχε ένα βυζαντινό ανάκτορο και μια εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Ιωάννη. Το 17ο αιώνα, αυτά αντικαταστάθηκαν από το οθωμανικό κτιριακό συγκρότημα του Τζαμιού του Ασλάν Πασά. Στο κάστρο υπάρχει επίσης η εβραϊκή συνοικία που στέγαζε την κοινότητα των Εβραίων που ονομάζονταν Ρωμανιώτες, καθώς και μια συναγωγή.

Στη νοτιοανατολική ακρόπολη βρίσκεται το Ιτς Καλέ (που σημαίνει εσωτερικό φρούριο) του Κάστρου των Ιωαννίνων, εκεί όπου ο Αλή Πασάς είχε χτίσει το σεράι (παλάτι) του. Τα πιο εντυπωσιακά μνημεία εδώ είναι το Φετιχιέ Τζαμί, που χτίστηκε το 1430 λίγο αφότου οι Οθωμανοί κυρίευσαν τα Ιωάννινα, και ο τάφος του Αλή Πασά. Στο Ιτς Καλέ βρίσκονται, επίσης, δύο από τα πιο ενδιαφέροντα μουσεία των Ιωαννίνων, το Βυζαντινό Μουσείο και το Μουσείο Αργυροτεχνίας.

Πάρκο Λιθαρίτσια

Πολλά από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Πόλης των Ιωαννίνων βρίσκονται γύρω από το Πάρκο Λιθαρίτσια, το οποίο βρίσκεται κοντά στο Κάστρο και από εκεί μπορείς να θαυμάσεις πανοραμική θέα της πόλης. Προτού, όμως, ξεκινήσεις την εξερεύνηση σου στην πόλη, αφιέρωσε λίγη ώρα για να περπατήσεις στο πάρκο και να δεις τις οχτώ συνολικά προτομές σημαντικών λογίων, ευεργετών και ηγετών της πόλης από διαφορετικές ιστορικές περιόδους, καθώς και τον Προμαχώνα Λιθαρίτσια, που χτίστηκε από τον Αλή πασά γύρω στα 1800 ως ένα από τα οχυρωματικά έργα τα οποία αποτελούσαν την πρώτη γραμμή άμυνας του φρουρίου Λιθαρίτσα. Αρχικά είχε κανόνια στο ανώτερο τμήμα και πυροβολεία στο κατώτερο. Είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα οχυρωματικής αρχιτεκτονικής της ύστερης οθωμανικής περιόδου. 

Μάλιστα, το 1805, ο Αλή Πασάς έχτισε στην κορυφή του λόφου ένα σεράι, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Frederick Freywald. Το μέγαρο αυτό, όπως αναφέρει ο Άγγλος περιηγητής W. Leake, παρόλο που δεν ήταν τόσο ευρύχωρο όσο τα σεράγια των σουλτάνων στο Βόσπορο, είχε μαγευτική θέα. Σήμερα, στο πάρκο θα βρεις και ένα εστιατόριο/μπαρ με θέα σε όλη την πόλη.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων 

Στην κορυφή του Πάρκου Λιθαρίτσια βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων. Το μουσείο αφηγείται τη μακραίωνη ιστορία όχι μόνο των Ιωαννίνων, αλλά της Ηπείρου γενικότερα, με ευρήματα που χρονολογούνται στην Εποχή των Παγετώνων πριν από 200.000 χρόνια ως την παρακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στην περιοχή κατά τον 3ο και 4ο μ.Χ. αιώνα. Μέσα από τις επτά αίθουσες και τα 3.000 περίπου εκθέματα του μουσείου θα γνωρίσεις μια περιοχή που έπαιξε ζωτικό ρόλο στον αρχαίο κόσμο λόγω της εγγύτητάς της με σημαντικές εμπορικές οδούς, όπως η αρχαία Εγνατία Οδός. Ξεχωρίζουν εκθέματα όπως τα ευρήματα από το Ιερό του Δία στη Δωδώνη, στα οποία περιλαμβάνονται αναθηματικές προσφορές και εγχάρακτες ορειχάλκινες πλάκες με ερωτήματα προς το μαντείο που απευθύνονται στο Δία και τη Διώνη, την εκεί σύζυγό του.

Το Πάρκο των Ηρώων

Αφιερωμένο στη μνήμη όσων έχασαν τη ζωή τους σε μεγάλους πολέμους και αγώνες για την ανεξαρτησία και την ελευθερία της Ελλάδας, το Πάρκο των Ηρώων είναι άλλο ένα δημοφιλές σημείο της πόλης όπου οι ντόπιοι πηγαίνουν για να βρουν ηρεμία και χαλάρωση. Εκεί υπάρχουν αγάλματα και πλάκες προς τιμήν των ηρώων των Βαλκανικών Πολέμων του 1912-13, του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και άλλων συγκρούσεων καθώς και το Μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη. Εδώ βρίσκεται επίσης το Ρολόι των Ιωαννίνων που χτίστηκε το 1905 από τον Οσμάν πασά, του τότε Οθωμανού διοικητή της πόλης. Μεταφέρθηκε εδώ το 1918 και αποτελεί δημοφιλές σημείο συνάντησης για τους ντόπιους. 

Τζαμί και μεντρεσές του Βελή πασά 

Στη νοτιοανατολική πλευράς του Πάρκου Λιθαρίτσια βρίσκεται ένα κτιριακό συγκρότημα, το οποίο αποτελεί τμήμα του παλατιού που είχε οικοδομήσει ο Αλή πασάς για το γιο του, Βελή πασά. Το συγκρότημα περιλαμβάνει ένα τζαμί, ένα μεντρεσέ (ιεροδιδασκαλείο) και βοηθητικά κτίρια. Το Τσιεκούρ Τζαμί χτίστηκε στη θέση ενός παλαιότερου τεμένους (16ος-17ος αιώνας), το οποίο με τη σειρά του είχε χτιστεί στη θέση του βυζαντινού ναού του Αγίου Στεφάνου. Θα το αναγνωρίσεις από την τετράγωνη, θολοσκέπαστη αίθουσα και το κλειστό προστώο, στεγασμένο με τρείς τρουλίσκους. Το μοναδικό τμήμα του μιναρέ που σώζεται είναι η βάση του στη νοτιοδυτική γωνία. Ο μεντρεσές είναι ένα ορθογώνιο κτίσμα που εσωτερικά διαιρείται σε πέντε αίθουσες, ενώ τα μαγειρεία είναι ένα μεγάλο ορθογώνιο κτίριο με μια σειρά από καπνοδόχους στη στέγη του. Σήμερα, στεγάζει τη Σχολή Χορού του Πνευματικού Κέντρου του Δήμου Ιωαννιτών.

Μια βόλτα στα μαγαζιά και τις στοές

Ακολουθώντας την οδό Αβέρωφ πλάι στο Πάρκο Ηρώων, με κατεύθυνση προς το κέντρο της πόλης, θα συναντήσεις την οδό 28ης Οκτωβρίου, όπου είναι γεμάτη καταστήματα, καφέ και ταβέρνες και αποτελεί έναν από τους πιο πολυσύχναστους εμπορικούς δρόμους των Ιωαννίνων. Αξίζει, επίσης, να κατευθυνθείς και προς την οδό Ανεξαρτησίας, που τόσο αυτή όσο και οι γύρω δρόμοι της είναι επίσης γεμάτοι με χαριτωμένα ταβερνάκια και τσιπουράδικα με υπέροχους μεζέδες. Αν βρεθείς σε αυτό το σημείο της πόλης, αξίζει να δεις και τις γραφικές και γεμάτες ζωή στοές των Ιωαννίνων (Στοά Λούλη, Στοά Λιάμπεη και Στοά Αλιέως). Οι στοές της πόλης που χτίστηκαν μετά την πυρκαγιά του 1869 στέγαζαν αρχικά διάφορα επαγγέλματα και μικρομάγαζα. Σήμερα, έχουν ένα πιο μοντέρνο αέρα με ταβερνάκια και καταστήματα.  Έπειτα, σου προτείνουμε να συνεχίσεις τη βόλτα σου προς την πλατεία Μαβίλη, που έχει εξαιρετική θέα προς τη λίμνη και το όρος Μιτσικέλι. Έχει πάρει το όνομά της από το Λορέντζο Μαβίλη, τον Κερκυραίο ποιητή και αριστοτέχνη του σονέτου που σκοτώθηκε στον αγώνα για την απελευθέρωση των Ιωαννίνων το 1912. 

Δημοτική Πινακοθήκη Ιωαννίνων

Στη διασταύρωση της οδού 28ης Οκτωβρίου με την Αδαμάντιου Κοραή θα συναντήσεις τη Δημοτική Πινακοθήκη Ιωαννίνων, που στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτίριο του 19ου αιώνα με νεοαναγεννησιακά στοιχεία. Γνωστό ως Αρχοντικό Πυρσινέλλα, ήταν η κατοικία του Βασίλειου Πυρσινέλλα, δημάρχου της πόλης τη δεκαετία του 1920, και φιλοξενεί μια εξαιρετική συλλογή με πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά και έργα χαρακτικής γνωστών Ελλήνων καλλιτεχνών του 19ου και του 20ού αιώνα. Τα 1.000 και πλέον εκθέματα περιλαμβάνουν δείγματα ιμπρεσιονιστικής τέχνης και έργα εμπνευσμένα από τη Σχολή του Μονάχου.

Το νησί των Ιωαννίνων

Καραβάκια φεύγουν καθόλη τη διάρκεια της ημέρας για το διάσημο Νησί των Ιωαννίνων, που βρίσκεται στο μέσον της Λίμνης Παμβώτιδας. Το Νησί αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητας των Ιωαννίνων. Εκεί,  θα συναντήσεις μια μικρή κοινότητα ψαράδων, καθώς και ψαροταβέρνες με αλιεύματα από τη λίμνη. Υπάρχουν, επίσης, καφέ και καταστήματα από όπου μπορείς να προμηθευτείς αναμνηστικά. Στο οικισμό του νησιού θα έχεις την ευκαιρία να θαυμάσεις σπίτια χτισμένα με την παραδοσιακή ηπειρώτικη αρχιτεκτονική και μοναστήρια μεγάλης ιστορικής σημασίας, όπως η Μονή του Αγίου Παντελεήμονα, όπου σκοτώθηκε ο Αλή πασάς το 1822 και η Μονή του Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπηνών, που ιδρύθηκε το 1291 και φημίζεται για τις υπέροχες τοιχογραφίες της.

Λαογραφικό Μουσείο «Κώστας Φρόντζος» 

Μια επίσκεψη στο Λαογραφικό Μουσείο «Κώστας Φρόντζος» θα σε φέρει πιο κοντά στις παραδόσεις και την λαϊκή πολιτιστική κληρονομιά της Ηπείρου. Στεγάζεται σε ένα ανακαινισμένο οθωμανικό αρχοντικό του 19ου αιώνα στην οδό Μιχαήλ Αγγέλου και φιλοξενεί μια συλλογή αντικειμένων που αναδεικνύουν τις λαϊκές παραδόσεις της περιοχής. Τα εκθέματα περιλαμβάνουν ανδρικές και γυναικείες παραδοσιακές στολές και κοσμήματα, αντικείμενα του σπιτιού και της καθημερινής ζωής, καθώς και ένα αντίγραφο μιας ολόκληρης σάλας της αστικής κοινωνίας των Ιωαννίνων. Το μουσείο ιδρύθηκε από την Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών και έχει πάρει το όνομά του από τον εμπνευστή και δημιουργό του, τον επιφανή συλλέκτη Κώστα Φρόντζο. 

Κέντρο Παραδοσιακής Βιοτεχνίας Ιωαννίνων 

Η φήμη των Ιωαννίνων για την παράδοση στην αργυροτεχνία είναι μακραίωνη και, ενώ θα έχεις πολλές ευκαιρίες για να ψωνίσεις χειροποίητα ασημένια αντικείμενα και κοσμήματα στο κέντρο της πόλης και στο νησί, σου προτείνουμε να κάνεις μια βόλτα και από το Κέντρο Παραδοσιακής Βιοτεχνίας Ιωαννίνων (στη λεωφόρο Αρχιεπισκόπου Μακαρίου). Το κέντρο αναδεικνύει την καλλιτεχνία των ντόπιων αργυροχόων και την παράδοση που χαρακτηρίζει τα Ιωάννινα μέχρι σήμερα, μέσα από εργαστήρια αργυροτεχνίας, ένα μουσείο, εκδηλώσεις και ένα κατάστημα όπου μπορείς να αγοράσεις κοσμήματα και άλλα ασημένια αντικείμενα φτιαγμένα απευθείας από τους ντόπιους αργυροχόους. Το κέντρο είναι άλλο ένα σημείο αναφοράς για την τέχνη αυτή και την παράδοση που χάρισε διεθνή φήμη στα ιωαννίτικα ασημένια αντικείμενα ανά τους αιώνες.

Τα αρχιτεκτονικά κοσμήματα της πόλης 

Κάνοντας βόλτα στα Ιωάννινα αξίζει να θαυμάσεις κτίρια χρονολογούνται στον 19ο και τις αρχές του 20ού αιώνα και δίνουν μια αίσθηση της πόλης εκείνης της εποχής. Ένα από αυτά είναι η Οικία Λεβή που βρίσκεται στην οδό Κουντουριώτη στην εβραϊκή συνοικία πλάι στο κάστρο. Χτισμένη στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα από έναν ξακουστό στρατιωτικό γιατρό, ήταν επί πολλά χρόνια ιδιωτικό σχολείο και ακόμα είναι γνωστή ως Λύκειο. Το Αρχοντικό Τζαβέλλα στην οδό Παύλου Μελά (όπου στεγάζονται διάφορα μουσεία της πόλης) και το Αρχοντικό Μίσιου —διατηρητέα και τα δύο— είναι χαρακτηριστικά δείγματα κατοικιών των εύπορων οικογενειών της εποχής και τυπικά δείγματα της αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα. Η Παπαζόγλειος Υφαντική Σχολή στην οδό Παπάζογλου έχει χαρακτήρα νεοκλασικού μνημείου, με κολώνες με κορινθιακά κιονόκρανα και πρόπυλο δωρικού ρυθμού, ενώ η Καπλάνειος Σχολή, στην οδό Ζωής Καπλάνη, ήταν σημαντικό κέντρο των ελληνικών γραμμάτων στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Τέλος, το κτίριο του Ταχυδρομείου στην οδό Μάρκου Μπότσαρη χτίστηκε το 1905 ως σχολείο με διαταγή του πασά της εποχής, ενώ το Δημαρχείο Ιωαννίνων, απέναντι από το Ρολόι στην πλατεία Δημοκρατίας, κατασκευάστηκε το 1928 από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος με μεταβυζαντινή τεχνοτροπία.