Η Τήλος είναι ένα από τα μικρά νησιά των Δωδεκανήσων που μπορούν να σου προσφέρουν ήρεμες διακοπές, γεμάτες με εικόνες παρθένας φυσικής ομορφιάς. Πολλά είναι αυτά που ίσως δεν γνωρίζεις για την Τήλο και αξίζει να μάθεις για να πάρεις μια πρώτη γεύση του πόσο ξεχωριστό είναι αυτό το μικροσκοπικό νησί του Αιγαίου. Αρχικά, το νησί ανήκει στο Δίκτυο Natura 2000, χάρη στην εντυπωσιακή ποικιλία φυτών, λουλουδιών και βοτάνων του, καθώς και για τα σπάνια είδη πουλιών που ζουν ή μεταναστεύουν εδώ. Κάτι ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι πριν από 45.000 χρόνια, εδώ έζησε ο τελευταίο πληθυσμός ελεφάντων της Ευρώπης. Οι ελέφαντες αυτοί μετατράπηκαν με την πάροδο των χρόνων σε ελέφαντες νάνους. Σήμερα όμως, η Τήλος, ξεχωρίζει και για κάτι ακόμα καθώς έγινε το πρώτο ενεργειακά ουδέτερο νησί της Μεσογείου και το πρώτο πιστοποιημένο νησί μηδενικών αποβλήτων στον κόσμο. Επομένως, αν θέλεις οι επόμενες διακοπές σου να είναι σε έναν προορισμό που η βιωσιμότητα είναι τρόπος ζωής και που θα σου χαρίσει μοναδικέ στιγμές χαλάρωσης και απλότητας, τότε οι διακοπές στην Τήλο είναι αυτό που ψάχνεις.
Πώς να πας στην Τήλο; Η μια επιλογή είναι να μας απευθείας με πλοίο από τον Πειραιά (14 ώρες, όχι καθημερινά δρομολόγια). Εναλλακτικά, μπορείς να πας αεροπορικώς στη Ρόδο (με απευθείας πτήση από Αθήνα) και μετά από το λιμάνι στη Σκάλα Καμείρου να πάρεις το φεριμπότ για την Τήλο (2-3 ώρες). Αλλιώς, μπορείς να πας αεροπορικώς στην Κω (με απευθείας πτήση από Αθήνα) και μετά να πάρεις από το λιμάνι εκεί το φεριμπότ για την Τήλο (2-3 ώρες). Πριν οργανώσεις το ταξίδι σου φρόντισε να ελέγξεις τα δρομολόγια των πλοίων από Κω και Ρόδο καθώς δεν είναι καθημερινά.
Πάρε μια πρώτη γεύση στα Λιβάδια
Αν έρθεις στην Τήλο με καράβι, τα Λιβάδια θα είναι η πρώτη σου εικόνα από το νησί. Εδώ είναι το λιμάνι του νησιού και το πιο «ζωηρό» μέρος της Τήλου καθώς συγκεντρώνει τις περισσότερες επιλογές σε ταβέρνες, καφετέριες, μαγαζιά με σουβενίρ, καταλύματα και ό,τι άλλο μπορεί να χρειαστείς στις διακοπές σου στην Τήλο. Ο κόλπος έχει μήκος πάνω από ένα χιλιόμετρο και είναι ένα μέρος ιδανικό για μια βραδινή καλοκαιρινή βόλτα. Διαθέτει μια στενή, βοτσαλωτή παραλία με λίγες ξαπλώστρες και ομπρέλες. Ακόμα κι αν δεν μένεις στα Λιβάδια, σίγουρα θα επιστρέψεις εδώ αρκετές φορές, είτε για τα μαγαζιά, ή για να κλείσεις μια εκδρομή με σκάφος ή για να απολαύσεις τους πεντανόστιμους θαλασσινούς μεζέδες για τους οποίους φημίζεται η Τήλος σε κάποια από τις ταβέρνες του οικισμού.
Διάλεξε την ερημική παραλία της ημέρας
Αν λαχταράς να χαλαρώσεις με τις ώρες σε μια ερημική παραλία κάτω από τον ελληνικό ήλιο και να χορτάσεις κολύμπι σε πεντακάθαρα νερά, τότε οι διακοπές στην Τήλο θα στο προσφέρουν σε αφθονία! Στο νησί υπάρχουν 19 παραλίες, προσβάσιμες με αμάξι, με τα πόδια ή με καΐκι από το λιμάνι στα Λιβάδια, καθεμιά με το δικό της χαρακτήρα. Οι περισσότερες όμως δεν είναι οργανωμένες, άρα είναι σημαντικό να έχεις μαζί σου σνακ, νερό και ομπρέλα για σκιά. Η πιο δημοφιλής από όλες είναι η παραλία Έριστος. Έχει άμμο, γαλάζια νερά και μια μικρή καντίνα για τα απολύτως απαραίτητα. Η απομονωμένη παραλία Πλάκα στα βορειοδυτικά έχει βότσαλα, υπέροχα νερά και δέντρα για σκιά, ενώ αν είσαι τυχερός μπορεί να συναντήσεις και παγώνια που τριγυρίζουν στην περιοχή. Στην παραλία Κοκκίνι, που έχει πάρει το όνομά της από τη χαρακτηριστική κόκκινη άμμο της, μπορείς να πας είτε με σκάφος από τα Λιβάδια ή με τα πόδια, αφού κάνεις μια πεζοπορία για περίπου 2 χλμ.
Η παραλία Σκάφη στη βόρεια Τήλο είναι μεγάλη και βοτσαλωτή, ενώ ο Θόλος είναι μια παραλιούλα με άμμο, βότσαλο και χαρακτηριστικά κοκκινόγκριζα βράχια. Ο Άγιος Σέργιος είναι μια μικρή, απομονωμένη παραλία, πολύ γραφική με καταγάλανα νερά και μεγάλα βότσαλα, ενώ τα βοτσαλωτά Λεθρά, όπου συχνάζουν γυμνιστές, είναι εξίσου γνωστά για τα πεντακάθαρα νερά τους. Τέλος, η παραλία Βλυχάδα, κοντά στα Λιβάδια, έχει γαλαζοπράσινα νερά και είναι άλλη μια υπέροχη επιλογή για μπάνιο σε ένα παρθένο τοπίο.
Γίνε και εσύ μέρος του προγράμματος Just Go Zero
Διακοπές στην Τήλο, σημαίνει να είσαι και εσύ μέρος των δράσεων για ένα πιο βιώσιμο μέλλον που για τους ντόπιους είναι πλέον κομμάτι της καθημερινότητάς τους. Στα Λιβάδια λοιπόν υπάρχει το κέντρο ενημέρωσης για το πρόγραμμα Just Go Zero (μια συνεργασία της Polygreen και του Δήμου Τήλου), μέσω του οποίου η Τήλος έγινε το πρώτο ενεργειακά ουδέτερο νησί της Μεσογείου (παράγοντας ενέργεια από ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά) και το πρώτο νησί μηδενικών αποβλήτων παγκοσμίως (πιστοποιημένο από τη Mission Zero Academy στις Βρυξέλλες). Επί της ουσίας, αυτό σημαίνει ότι τα απόβλητα ανακυκλώνονται, επαναχρησιμοποιούνται ή κομποστοποιούνται ώστε να μην καταλήγουν στις χωματερές. Σου προτείνουμε λοιπόν, να επισκεφθείς το κέντρο ενημέρωσης ώστε να δεις πώς μπορείς και εσύ να είσαι μέρος αυτής της προσπάθειας. Παράλληλα, στο κατάλλυμά σου θα βρεις ειδικό εξοπλισμό και πληροφορίες σχετικά με τους ειδικούς δημόσιους κάδους που είναι διαθέσιμοι στο νησί για τα οργανικά, ανακυκλώσιμα και μη ανακυκλώσιμα απορρίμματα. Συνεπώς, κάθε φορά που φεύγεις από την παραλία, βεβαιώσου ότι έχεις πάρει μαζί όλα τα σκουπίδια σου ώστε να τα ρίξεις σε έναν από τους αντίστοιχους κάδους που υπάρχουν στο νησί ή στο κατάλυμά σου. Και αν έχεις οποιαδήποτε απορία, μη διστάσεις να ρωτήσεις τους ντόπιους.
Εξερευνήστε την ήρεμη ομορφιά του Μεγάλου Χωριού
Μπορεί τα Λιβάδια να είναι ο οικισμός με τις περισσότερες παροχές όμως το Μεγάλο Χωριό είναι ιστορικά ο κύριος οικισμός του νησιού και σίγουρα αξίζει να τον ανακαλύψεις στις διακοπές σου στην Τήλο. Είναι μια κλασική Χώρα αιγαιοπελαγίτικου νησιού, με κάτασπρα σπίτια, στενά σοκάκια, γαλάζια πορτοπαράθυρα και ζωηρόχρωμες μπουκαμβίλιες. Χτισμένο σε έναν από τους 12 λόφους της Τήλου, έχει την ατμόσφαιρα ορεινού χωριού, ιδίως όταν δοκιμάσεις τα πιάτα με κατσίκι και άλλα κρέατα στις ταβέρνες. Βρίσκεται κάτω από το βυζαντινό Κάστρο του Αγίου Ιωάννη της Μεσσαριάς (ένα από τα επτά μεσαιωνικά φρούρια που είχε η Τήλος) και είναι μια πιο ήσυχη επιλογή από τα Λιβάδια.
Μην παραλείψεις να επισκεφθείς την εκκλησία του Αγίου Ιωάννη και να θαυμάσεις από εκεί υπέροχη θέα. επίσης, στο Μεγάλο Χωριό βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού, που παρουσιάζει την ιστορία της Τήλου από τους προϊστορικούς χρόνους (4000 π.Χ.) μέχρι σήμερα και περιλαμβάνει τοιχογραφίες βυζαντινών και μεταβυζαντινών εκκλησιών. Αν έχεις τη διάθεση και την αντοχή, μπορείς ακόμη να ανέβεις το απότομο μονοπάτι (0,7 χλμ., 20 λεπτά) ως τα ερείπια του κάστρου, από όπου θα θαυμάσεις την εκπληκτική θέα προς τον κόλπο της Ερίστου.
Εξερεύνησε το (σχεδόν) εγκαταλελειμμένο Μικρό Χωριό
Αφού στην Τήλο υπάρχει ένα Μεγάλο Χωριό, είναι λογικό να υπάρχει κι ένα Μικρό Χωριό. Ε λοιπόν, το Μικρό Χωριό βρίσκεται στους λόφους στην καρδιά του νησιού, αλλά η έκπληξη εδώ είναι ότι, εκτός από μια εξαιρετικά διατηρημένη εκκλησία, ο οικισμός είναι εγκαταλελειμμένος. Το χωριό κατοικούνταν από τον 15ο αιώνα, αλλά εγκαταλείφθηκε μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και σπίτια του σιγά σιγά άρχισαν να ερειπώνουν. Διασχίζοντας τα δρομάκια του και κοιτώντας μέσα στα μισογκρεμισμένα σπίτια, είναι σα να ρίχνεις μια ματιά στο παρελθόν. Το καλοκαίρι, όταν το χωριό δέχεται περισσότερους επισκέπτες, υπάρχει και ένα μπαρ που λειτουργεί μέχρι την ανατολή του ηλίου. Το Μικρό Χωριό ζωντανεύει ξανά το Δεκαπενταύγουστο για τη Γιορτή της Θεοτόκου.
Ανακαλύψτε την καρδιά της νησιωτικής ζωής σε ένα καλοκαιρινό πανηγύρι
Στις μεγάλες γιορτές, η Τήλος ξυπνά από τη θερινή ραστώνη και οργανώνει ξακουστά πανηγύρια. Αν μπορέσεις να συνδυάσεις τις διακοπές σου με κάποιο από τα πανηγύρια της Τήλου το σίγουρο είναι ότι δεν θα χάσεις! Τον Ιούλιο γιορτάζεται ο Άγιος Παντελεήμονας, ο προστάτης άγιος του νησιού, στο ομώνυμο βυζαντινό μοναστήρι. Για να φτάσεις ως εκεί, περνάς από το μικρό ψαροχώρι του Αγίου Αντωνίου (εξαιρετικό σημείο για ψάρι και θαλασσινά) και φτάνεις στο μοναστήρι, που χτίστηκε πάνω στα ερείπια ενός αρχαιοελληνικού ναού. Χρονολογείται από το 15ο αιώνα (με έργα αναστήλωσης να χρονολογούνται στους επόμενους αιώνες) και πρέπει να το επισκεφθείς οπωσδήποτε όσο είσαι στην Τήλο. Ο πύργος του μοναστηριού εξυπηρετούσε αμυντικούς σκοπούς και χρονολογείται από το 16ο αιώνα. Στο πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα (25-27 Ιουλίου) ο κόσμος απολαμβάνει τρεις μέρες με φαγοπότι και χορό.
Στις 28 Ιουλίου, στην εκκλησία του Ταξιάρχη στο Μεγάλο Χωριό οργανώνεται το έθιμο της κούπας. Σύμφωνα με το έθιμο, που αναβιώνει και σε άλλα πανηγύρια στην Τήλο, ένας άντρας δίνει σε μια γυναίκα μια κούπα με την οποία εκείνη σέρνει το χορό και όποιος θέλει βάζει χρήματα. Μετά μια άλλη γυναίκα θα χορέψει με την κούπα κ.ο.κ. Τα χρήματα που συγκεντρώνονται χρησιμοποιούνται για τη συντήρηση της εκκλησίας. Το Δεκαπενταύγουστο, που γιορτάζεται η Κοίμηση της Θεοτόκου σε όλη την Ελλάδα, η εκκλησία του εγκαταλελειμμένου Μικρού Χωριού φιλοξενεί το Πανηγύρι της Παναγίας, ένα πραγματικά μοναδικό θέαμα. Εννιά μέρες αργότερα, στις 23 Αυγούστου, οργανώνεται το Πανηγύρι της Παναγίας Καμαριανής στην πλατεία του Μεγάλου Χωριού. Επίσης, στις 31 Αυγούστου, στο Μικρό Χωριό είναι το Πανηγύρι της Τίμιας Ζώνης. Τέλος, στις 8 Σεπτεμβρίου γιορτάζεται η γέννηση της Παναγίας.
Χορτάστε το τοπίο της Τήλου με μια πεζοπορία
Αν σου αρέσει το περπάτημα, μία από τις αγαπημένες σου δραστηριότητες στην Τήλο θα είναι σίγουρα η εξερεύνηση του νησιού μέσα από τα πεζοπορικά του μονοπάτια. Το άνυδρο τοπίο φοράει τα καλά του την άνοιξη, όταν δεν κάνει τόση ζέστη και ανθίζουν τα αρωματικά φυτά και βότανα (θυμάρι, φασκόμηλο, ρίγανη κλπ.). Κατά την πεζοπορία σου ίσως συναντήσεις κάποιο από τα 100 είδη πτηνών (από τα οποία σχεδόν τα μισά είναι απειλούμενα είδη) που ζουν στην Τήλο ή που περνούν από εδώ κατά την αποδημία τους (όπως ο ευρωπαϊκός θαλασσοκόρακας, ο μαυροπετρίτης, ο σπιζαετός και ο πετρίτης). Υπάρχουν αρκετές σηματοδοτημένες διαδρομές διαφόρων επιπέδων δυσκολίας. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το μονοπάτι που οδηγεί από το Μεγάλο Χωριό στον Άγιο Αντώνιο (1,1 χλμ., 20 λεπτά) και από το Μεγάλο Χωριό στην παραλία Σκάφη (2,4 χλμ.). Άλλο ένα ξεκινάει από τη μικρή εκκλησία της Παναγίας Καμαριανής (κοντά στον Άγιο Αντώνιο) και φτάνει στο Μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα (3,6 χλμ., 1,5 ώρα). Κατά μήκος της διαδρομής υπάρχουν πολλά σημεία με ωραία θέα, καθώς και μια πηγή για να γεμίσετε το παγούρι σας.
Στα νοτιοανατολικά υπάρχει μια διαδρομή μέτριας δυσκολίας που διασχίζει το εντυπωσιακό τοπίο από το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη, περνάει από το εγκαταλελειμμένο χωριό Γέρα και φτάνει στην κορυφή του όρους Κουτσούμπας. Στη διαδρομή αυτή θα ακολουθήσεις για 3 χλμ ένα πέτρινο μονοπάτι από τον Άγιο Ιωάννη μέχρι τον κόλπο του Αγίου Ζαχαρία, απολαμβάνοντας υπέροχη θέα στη διαδρομή. Έπειτα, θα φτάσεις στο χωριό Γέρα. Εκεί μπορείς να σταματήσεις και να επιστρέψεις στην αφετηρία σου ή – αν είσαι έμπειρος πεζοπόρος ή έχεις μαζί σου ντόπιο οδηγό- μπορείς να συνεχίσεις για άλλα 5,5 χλμ. (2,5 ώρες) ως την κορυφή του όρους Κουτσούμπας στα 494 μ. Αν θέλεις να ρίξεις μια δροσιστική βουτιά στη θάλασσα, κατά μήκος της διαδρομής υπάρχουν μονοπάτια που κατεβαίνουν στις ερημικές παραλίες Δεσποτικό Νερό και Αγίου Ζαχαριά. Ωραία είναι και η κυκλική διαδρομή από τα Λιβάδια προς τις παραλίες Κοκκίνι και Λεθρά, που μετά συνεχίζει για το Μικρό Χωριό και από εκεί σε πηγαίνει πίσω στα Λιβάδια. Είναι μια απαιτητική κυκλική διαδρομή (8,4 χλμ., 4 ώρες), αλλά μπορείς απλά να περπατήσεις ως την παραλία Κοκκίνι (2 χλμ.), τα Λεθρά (3,1 χλμ.) ή το Μικρό Χωριό (3 χλμ.).
Όλες οι αποστάσεις αφορούν μόνο τη μετάβαση στον τελικό προορισμό (εκτός αν είναι κυκλική διαδρομή). Όταν πεζοπορείς στην Τήλο (και στην Ελλάδα γενικότερα) είναι σημαντικό να ακολουθείς ορισμένους βασικούς κανόνες για την ασφάλειά σου , ιδίως όταν κάνει πολλή ζέστη. Παρακάτω θα βρεις ορισμένες συμβουλές για την πεζοπορία στην Ελλάδα, ώστε η εμπειρία σου να είναι τόσο ασφαλής όσο και διασκεδαστική.
Γνώρισε τους τελευταίους νάνους ελέφαντες της Ευρώπης
Η τελευταία από τις εμπειρίες που σου προτείνουμε να ζήσει στις διακοπές σου στην Τήλο πιθανότατα είναι και η πιο απρόσμενη, καθώς στην Τήλο θα έχεις την ευκαιρία να μάθεις τα πάντα για τους νάνους ελέφαντες που ζούσαν στο νησί μέχρι πριν από 45.000 χρόνια. Ανακαλύφθηκαν μόλις το 1970, όταν ο παλαιοντολόγος Νικόλαος Συμεωνίδης έφερε στο φως τα οστά 90 και πλέον ελεφάντων στο σπήλαιο Χαρκαδιό, στην περιοχή της Μεσσαριάς. Ο καθηγητής Γεώργιος Θεοδώρου συνεχίζει το έργο του Συμεωνίδη στην Τήλο μέχρι και σήμερα, ενώ πραγματοποιούνται ακόμα ανασκαφές στο σπήλαιο. Μπορείς πάντως, να επισκεφθείς ένα μικρό μουσείο παλαιοντολογίας κοντά στο σπήλαιο για να μάθεις περισσότερα για την τελευταία κοινότητα νάνων ελεφάντων στην Ευρώπη.
Πιστεύεται ότι έφτασαν στο νησί κολυμπώντας ή διασχίζοντας μια λωρίδα γης όταν η στάθμη της θάλασσας στο Αιγαίο ήταν πολύ χαμηλότερη και η Τήλος πολύ μεγαλύτερη. Η βλάστηση, όμως, ήταν πολύ πιο φτωχή από ό,τι είχαν συνηθίσει, οπότε, από ελέφαντες κανονικού μεγέθους, μετατράπηκαν με την πάροδο των χρόνων σε ελέφαντες νάνους που έφταναν το πολύ το 1,5 μέτρο σε ύψος και γύρω στα 500 με 600 κιλά σε βάρος. Έζησαν στην Τήλο μέχρι πριν από περίπου 3.500 με 4.000 χρόνια. Δεν γνωρίζουμε γιατί εξαφανίστηκαν, ξέρουμε, όμως, ότι είχαν βρει καταφύγιο σε αυτό το σπήλαιο, όπου έχουν βρεθεί, επίσης, νεολιθικά αγγεία και πέτρινα εργαλεία, καθώς και οστά ελαφιού που πιστεύεται ότι είναι περίπου 140.000 ετών.
8 εμπειρίες για ξεχωριστές διακοπές στην Τήλο
Η Τήλος είναι ένα από τα ανεξερεύνητα ελληνικά νησιά, που κρατά «χαμηλό προφίλ» σε σχέση με τους πιο δημοφιλείς γείτονές της στα υπόλοιπα Δωδεκάνησα. Όμως, έχει να περηφανεύεται για πολλά όπως και εσύ μόλις επιστρέψεις από τις διακοπές σου εδώ. Σε αυτό το μικρό ελληνικό νησί που έχει μηδενίσει τη απόβλητά του, θα απολαύσεις διακοπές απόλυτης χαλάρωσης, άγριο φυσικό τοπίο, παρθένες παραλίες και κεφάτα πανηγύρια και ανθρώπους!
After Best of Title
Συμβουλές για πεζοπορία στην Ελλάδα
Η πεζοπορία είναι ένας μαγικός τρόπος για να απολαύσετε την ελληνική ύπαιθρο, αλλά φρόντισε να είσαι προετοιμασμένος και να προστατεύσεις τον εαυτό σου, ειδικά τις πολύ ζεστές ημέρες.
- Μείνε ενυδατωμένος: Να φοράς πάντα καπέλο και να έχεις μαζί σου άφθονο νερό.
- Να είσαι συνετός με τον καιρό: Ενημερώσου για την πρόγνωση του καιρού πριν ξεκινήσεις. Απέφυγε την πεζοπορία κατά τη διάρκεια της μεσημεριανής ζέστης και των εξαιρετικά θερμών περιόδων. Οι καλύτερες εποχές για πεζοπορία στην Ελλάδα είναι η άνοιξη και το φθινόπωρο.
- Προγραμμάτισε την πεζοπορία σου: Το καλύτερο είναι, να επιλέγεις σηματοδοτημένα μονοπάτια και να έχεις μελετήσει προσεκτικά τη διαδρομή σου. Ιδανικά, κλείσε μια οργανωμένη πεζοπορία με έμπειρο τοπικό οδηγό που ξέρει καλά την περιοχή και μην περπατάς μόνος. Μη διστάσεις να ζητήσεις οδηγίες ή πληροφορίες αν για κάτι δεν είσαι σίγουρος.
- Μείνε συνδεδεμένος: Να έχεις εύκαιρα το τηλέφωνο επικοινωνίας του ξενοδοχείου σου και των τοπικών αρχών, όπως της αστυνομίας. Και μην ξεκινήσεις την πεζοπορία αν το κινητό σου τηλέφωνο δεν είναι πλήρως φορτισμένο.
Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για την Τήλο και τα μονοπάτια πεζοπορίας της, καθώς και να επικοινωνήσετε με το δήμο, εδώ.