Yellow flowers in the National Garden of Athens
COVER STORY

Ο Εθνικός Κήπος της Αθήνας

ΧΡΟΝΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ
Όσο χρειάζεσαι για να πιεις τον ελληνικό καφέ σου

Λίγα μόλις μέτρα από το μετρό του Συντάγματος και δίπλα ακριβώς από τη Βουλή των Ελλήνων βρίσκεται ο εθνικός κήπος, που μαζί με τον κήπο του Ζαπείου μεγάρου, καλύπτει 284 στρέμματα γεμάτα πράσινο, σπάνια είδη φυτών, δενδρυλίων και πτηνών.

Ο Κήπος είναι προσβάσιμος από επτά εισόδους. Από την κεντρική είσοδο στη Λεωφόρο Αμαλίας, από τη Λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας, τρεις εισόδους στην οδό Ηρώδου Αττικού και από ακόμη δύο στην περιοχή του Ζαππείου πάρκου.

Πριν μετονομαστεί σε Εθνικός, το 1924, ο κήπος ονομάζονταν βασιλικός ή και κήπος της Αμαλίας στην οποία οφείλει τη σπάνια ύπαρξή του. Το ενδιαφέρον της Βασίλισσας Αμαλίας, συζύγου του βασιλιά Όθωνα, για τον Κήπο ήταν τέτοιο που λέγεται ότι περνούσε τουλάχιστον τρεις ώρες την ημέρα ασχολούμενη προσωπικά με την φροντίδα του. Επίσης φύτεψε η ίδια τις χαρακτηριστικές Ουασινγκτόνιες , ύψους 25μ. περίπου, που συναντά κανείς κατά την είσοδό του στον Κήπο, από την πύλη της λεωφόρου Βασιλίσσης Αμαλίας.

Δίπλα στην πύλη της Λεωφόρου Αμαλίας υπάρχει σταθερά ένας μικροπωλητής που προμηθεύει περαστικούς και επισκέπτες με παραδοσιακό κουλούρι Θεσσαλονίκης, κόσμος στριμώχνεται στην στάση για το τρόλεϊ και τα περίπτερα της οδού είναι έτοιμα να ικανοποιήσουν κάθε πιθανή επιθυμία του κοινού. Μια βόλτα στα ενδότερα του Κήπου, σε κάνει να ξεφεύγεις από το πολύβουο κέντρο και τα άγχη της ημέρας. Τα παγκάκια του προσφέρονται για ανάγνωση βιβλίων υπό τη σκιά ευκαλύπτων, αλλά και για γνωριμίες και άγουρους έρωτες. Πολλοί είναι επίσης οι Αθηναίοι που προτιμούν τον Εθνικό Κήπο για να αθληθούν, καθώς κάθε τόσο θα παρατηρήσεις ανθρώπους που έχουν πάει για τζόκινγκ στο κατάφυτο στολίδι της Αθήνας.

Οι εντυπωσιακοί αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Στον Κήπο ζουν 7.000 δένδρα, 40.000 θάμνοι και άλλα φυτά, που ανήκουν σε 519 είδη και ποικιλίες. Από αυτά, τα 102 είναι ελληνικά με τις κουτσουπιές, της πικροδάφνες και τις χαρουπιές να ξεχωρίζουν, ενώ άλλα προέρχονται από διάφορες χώρες του κόσμου όπως οι Καζουαρίνες της Αυστραλίας ή οι κινέζικοι Αείλανθοι. Στα φυτά που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την ιστορία του Κήπου, ανήκουν οι αιωνόβιες Αρίες, τα Οριζοντιόκλαδα και Ορθόκλαδα Κυπαρίσσια και οι Κανάριοι Φοίνικες.    

Στην καρδιά πρασίνου της Αθήνας, υπάρχουν επίσης συνολικά έξι λίμνες στα νερά των οποίων παιχνιδίζουν πάπιες. Μια από τις αγαπημένες δραστηριότητες των Αθηναίων ανά τα χρόνια, ήταν το τάισμα των παπιών του Kήπου, σπορ στο οποίο επιδίδονταν μικρά παιδιά αλλά και ερωτευμένοι νέοι.

Ένα από τα εκπληκτικά ευρήματα του Κήπου κατά τις ανασκαφές που έγιναν τον 19ο αιώνα, είναι το ρωμαϊκό μωσαϊκό δάπεδο που ανακαλύφθηκε σε βάθος ενός μέτρου από το αίθριο μιας ρωμαϊκής έπαυλης και θα το συναντήσεις κοντά στην είσοδο της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας.

Αξιοθέατο που μαγνητίζει, όχι μόνο τους διεθνείς επισκέπτες του Κήπου, αλλά και τους ίδιους τους Αθηναίους, είναι το περίφημο ηλιακό ρολόι που βρίσκεται στην κεντρική είσοδο. Η σκιά του δείκτη, ανάλογα με τη θέση του ήλιου, δείχνει και τη σχετική ώρα και όλοι μπαίνουν στην περιπέτεια να μαντέψουν την ακριβή ώρα, χωρίς να κοιτάξουν το ρολόι ή το κινητό τους, ταξιδεύοντας έτσι για λίγο, νοερά, στο μακρινό παρελθόν.

Ο Κήπος διαθέτει επίσης φυτώριο, παιδική βιβλιοθήκη αλλά και ένα μικρό καφέ. Το φυτώριο είναι ένας χώρος όπου αναπτύσσονται τα φυτά που θα μεταφυτευθούν στον Κήπο και θεωρείται το πρώτο θερμοκήπιο που λειτούργησε στην χώρα. Το 1984 ιδρύθηκε η βιβλιοθήκη που έχει δύο αναγνωστήρια, μία αίθουσα παραμυθιού και μία αίθουσα μουσικής και προβολών. Όταν ξεκίνησε, στα ράφια της είχε μόνο 1500 βιβλία, ενώ σήμερα ξεπερνούν τα 6000. Η είσοδος του παραδοσιακού καφενείου που λειτουργεί στον Κήπο, είναι από την Ηρώδου του Αττικού.

Walkable Zappeion, Athens

Το Ζάππειο Μέγαρο, αν και τυπικά διαχωρίζεται από τον Κήπο, είναι η συνέχεια του και φιλοξενεί στην καρδιά του ένα μεγάλο κομμάτι της νεότερης ελληνικής ιστορίας, το οποίο αντανακλάται στα αγάλματα που διακοσμούν τον περίβολο του. Προτομές πολιτικών, βασιλέων και ιστορικών, σάτυροι που ξεπροβάλουν με το πονηρό βλέμμα τους μέσα από θάμνους, αλλά και μικροί, ντροπαλοί έρωτες που καραδοκούν να ρίξουν τα βέλη τους προς πάσα κατεύθυνση, είναι μερικά από τα ιδιαίτερα γλυπτά του Κήπου. Ένα όμως ξεχωρίζει και κόβει την ανάσα, όταν σηκώνεις τα μάτια σου να το κοιτάξεις. Ο Λόρδος Βύρων, των Henri Michel Antoine Chapu, Jean Alexandre Joseph Falquiere και Λάζαρου Σώχου, που στεφανώνεται από την Ελλάδα ως ένδειξη τιμής και ευγνωμοσύνης για την προσφορά του Άγγλου ποιητή στον αγώνα των Ελλήνων κατά των Οθωμανών. Ένα άγαλμα σε αέναη κίνηση, ελεύθερο στον ανοιχτό χώρου του Κήπου, αποτελεί ένα από τα πιο όμορφα μυστικά του.

Η βόλτα στον Εθνικό Κήπο είναι έρωτας με την πρώτη ματιά. Δεν είναι μόνο μια μεγάλη κοιτίδα πράσινου στο κέντρο μιας μητρόπολης. Μέσα στον Εθνικό Κήπο χτυπά η καρδιά της ελληνικής, αλλά και της αθηναϊκής ιστορίας. Είναι εκεί και σε περιμένει να την εξερευνήσεις.