Λευκός Πύργος Θεσσαλονίκη

Σύντομη περιγραφή

Ιστορία

Στο πέρασμα του χρόνου αναφέρεται με διάφορες ονομασίες˙ Πύργος του Λέοντος το 16ο αι και Πύργος της Καλαμαρίας το 18ο αι.˙ το 19ο αι. τον βρίσκουμε με δύο ονομασίες, ανάλογα με τη χρήση που είχε˙ Πύργος των Γενιτσάρων, και Πύργος του αίματος (Κανλή Κουλέ), όταν έγινε φυλακή και τόπος εκτέλεσης καταδίκων. Ο ιστορικός Μιχαήλ Χατζή Ιωάννου το 1888, στο βιβλίο του για μνημεία της πόλης, τον αποκαλεί Βαστίλη της Θεσσαλονίκης, όπου έσφαζαν τους θανατοποινίτες στον εξώστη του, με το αίμα να βάφει τους τοίχους του, ενώ βολή τηλεβόλου από τα δυτικά της πόλης σήμαινε την εκτέλεση της θανατικής ποινής. Το 1883, με διαταγή του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ Β’, ο Πύργος ασπρίζεται και του δίνεται η ονομασία Λευκός (Μπεγιάζ Κουλέ). Είμαστε στο δεύτερο μισό του 19ου αι., εποχή που πνέει ο άνεμος της μεταρρύθμισης στην οθωμανική αυτοκρατορία, ύστερα από τις πιέσεις της Αγγλίας, και πύργος με την ονομασία «του αίματος» δεν αρμόζει στη νέα φυσιογνωμία της αυτοκρατορίας. Και ήταν ο κατάδικος Νάθαν Γκουελεντί, που με αντάλλαγμα την ελευθερία του, άσπρισε τον Πύργο. Από τότε έμεινε η σημερινή ονομασία. Με τον καιρό έγινε το σύμβολο της Θεσσαλονίκης, αφού απόμεινε από το 1911 να στέκει μόνος στην παραλία, ύστερα από την κατεδάφιση του θαλάσσιου και του ανατολικού τείχους και του περιβόλου του.

Μετά την απελευθέρωση της πόλης το 1912 και την ενσωμάτωση της στο ελληνικό κράτος, ο Πύργος είχε διάφορες χρήσεις. Στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου ένας όροφος χρησιμοποιήθηκε για τη φύλαξη των αρχαιοτήτων  από τις ανασκαφές που έκανε η αρχαιολογική υπηρεσία της Στρατιάς της Ανατολής. Στους χώρους του φιλοξενήθηκαν η αεράμυνα της πόλης, το εργαστήριο μετεωρολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και συστήματα ναυτοπροσκόπων.

Το 1983 ο Πύργος παραχωρήθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού.

Αρχιτεκτονική

Ο Λευκός Πύργος είναι κυκλικός, έχει ύψος 33,90 μ. και διάμετρο 21,70 μ. Αποτελείται από ισόγειο και έξι ορόφους. Είναι κτισμένος με πέτρες, κονίαμα και μερική χρήση πλίνθων, ενώ στις επάλξεις, στην οροφή της εισόδου και του ισογείου και στην καμάρα του κλιμακοστασίου μόνο με πλίνθους.

Εκτός από το ισόγειο και τον έκτο, που αποτελούνται μόνο από ένα κυκλικό χώρο, οι υπόλοιποι πέντε όροφοι διαμορφώνονται με ένα κυκλικό χώρο στο κέντρο τους, διαμέτρου 8,50 μ., και μικρά δωμάτια στην περίμετρό τους, που επικοινωνούν με τον κεντρικό χώρο, άμεσα ή έμμεσα, με χαμηλά ανοίγματα.

Από αρχιτεκτονική άποψη η κατασκευή του Πύργου αποτελείται από δύο κυλίνδρους, τον εξωτερικό και τον εσωτερικό. Ο εξωτερικός κύλινδρος υψώνεται μέχρι και τον πέμπτο όροφο, ενώ ο εσωτερικός είναι κατά ένα όροφο ψηλότερος και έτσι εξωτερικά του διαμορφώνεται δώμα, που προσφέρει εξαιρετική θέα στην πόλη και στον Όλυμπο. Ανάμεσα στους δύο κυλίνδρους διαμορφώνεται το ελικοειδές κτιστό κλιμακοστάσιο που αποτελείται από ενενήντα δύο σκαλοπάτια. Σαράντα παράθυρα αφήνουν το φως της ημέρας να φωτίσει το εσωτερικό του πύργου.

Μέχρι τις αρχές του 20ού αι. ο Πύργος περιβαλλόταν από χαμηλό οκταγωνικό περιτείχισμα, που σε τρεις από τις γωνίες του είχε οκταγωνικούς πυργίσκους. Το περιτείχισμα, που πιθανόν κατασκευάστηκε το 1535/36, κατεδαφίστηκε το 1911.

Αναστήλωση

Μετά την παραχώρηση του Πύργου στο Υπουργείο Πολιτισμού το 1983, η 9η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων άρχισε τις εργασίες συντήρησης και αναστήλωσης του μνημείου. Στην εξωτερική όψη έγιναν ενέματα (γέμισμα των ρωγμών της τοιχοποιίας με ρευστό κονίαμα), αρμολογήματα (αντικατάσταση του κονιάματος των αρμών της τοιχοποιίας), επισκευή και αντικατάσταση των λίθινων προβόλων των επάλξεων και ανακτίσεις των επάλξεων και των τόξων των προβόλων. Στο εσωτερικό του μνημείου αφαιρέθηκαν επιχρίσματα, επενδύσεις, ψευδοροφές και προσθήκες των πρόσφατων χρόνων και στη συνέχεια έγινε η συντήρηση και αναστήλωση. Οι εργασίες είχαν ως γενική αρχή τις όσο το δυνατόν λιγότερες επεμβάσεις, ώστε να μην αλλοιωθεί η μορφή του μνημείου. Η αναστήλωση ολοκληρώθηκε το 1985 και το έργο τιμήθηκε το 1988 με το βραβείο της Europa Nostra.

Facilities

Προσβασιμότητα

Άτομα με κινητικά προβλήματα μπορούν να ξεναγηθούν εικονικά στους πληροφοριακούς σταθμούς του ισογείου. Ο περιορισμένος χώρος και η εσωτερική διαμόρφωση του μνημείου, καθώς και η ανάγκη διατήρησης σταθερών κλιματικών συνθηκών επιβάλλουν ορισμένο αριθμό επισκεπτών ταυτόχρονα, με ανώτατο όριο τα 70 άτομα, και δεν επιτρέπουν τη λειτουργία βασικών υποδομών, όπως τουαλέτες, αναψυκτήριο, βεστιάριο και φύλαξη αποσκευών. Διατίθεται ακουστική ξενάγηση στα αγγλικά.
 

Πληροφορίες

Το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού με χαρά σας ανακοινώνει την αντικατάσταση των παλαιών μηχανημάτων αυτόματης ηχητικής ξενάγησης (audio guides) του Μουσείου του Λευκού Πύργου, με νέα, τελευταίας τεχνολογίας. Επιπλέον, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα, εκτός από τα προϋπάρχοντα αγγλικά, να ξεναγηθεί και σε τρεις ακόμη γλώσσες, στα ρωσικά, τα τουρκικά και τα γερμανικά.

Πότε να πας

  • Η Θεσσαλονίκη αποτελεί δημοφιλή προορισμό διακοπών οποιαδήποτε εποχή του χρόνου. Ακόμα κι αν κάνεις διακοπές σε κάποια κοντινή περιοχή αξίζει να την επισκεφθείς, έστω και για λίγο.
  • Το μουσείο είναι ανοιχτό όλο τον χρόνο εκτός από κάποιες εθνικές αργίες.
  • Αν έχεις την επιλογή, καλύτερα να αποφύγεις τους πιο ζεστούς και δημοφιλείς καλοκαιρινούς μήνες και να εξερευνήσεις την πόλη την άνοιξη, στις αρχές και τα τέλη του καλοκαιριού ή το φθινόπωρο.

Ώρες λειτουργίας Λευκού Πύργου

Διάρκεια και Εισιτήρια

Χειμερινό Ωράριο

  • 1η Νοεμβρίου - 31η Μαρτίου
  • Εισιτήριο για όλους: 3 Ευρώ

Θερινό Ωράριο

  • Εισιτήριο κανονικό: 6 ευρώ
  • Εισιτήριο μειωμένο: 3 ευρώ

Πληροφορίες για τα εισιτήρια

Χάρτης

  • Book with confidence

    We have carefully selected the most trusted experience providers across Greece.
  • Handpicked tours & activities

    All our tours and activities have been chosen for maximum quality and reliability.
  • Flexible cancellation policy

    Discover Greece is in close contact with providers to ensure flexibility in the event of cancellation.
Book with confidence